Φαντάσου ότι πηγαίνεις σε μια ξένη χώρα και πρέπει να μιλήσεις τη γλώσσα της, να γνωρίζεις τις συνήθειες των κατοίκων της ή τους νόμους της που πρέπει να τηρήσεις, χωρίς όμως κανένας προηγουμένως να σε έχει ενημερώσει σχετικά, χωρίς να έχεις κάποιον οδηγό.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τα άτομα με σύνδρομο Ασπεργκερ, που επικοινωνούν και σχετίζονται με τους άλλους, είτε στις προσωπικές τους επαφές είτε στις επαγγελματικές τους σχέσεις, χωρίς την «βοήθεια» ενός βιβλίου οδηγιών που θα τους επέτρεπε να ανακαλύπτουν τους «κρυμμένους» κοινωνικούς κώδικες και να προσαρμόζονται ανάλογα.
Και αν δεν τα καταφέρουν… χλευάζονται, αποβάλλονται από την ομάδα, απορρίπτονται επαγγελματικά ή απολύονται ….απομονώνονται.
Τα άτομα με σύνδρομο Ασπεργκερ, τα άτομα που συμπεριλαμβάνονται στο φάσμα του αυτισμού αλλά χαρακτηρίζονται ως άτομα υψηλής λειτουργικότητας, κατέχουν εκείνο το νευρολογικό επίπεδο που τους επιτρέπει όχι απλά να «παπαγαλίζουν» αλλά να αντιλαμβάνονται τον συγκεκριμένο κοινωνικό κώδικα που τους υποδεικνύεται, να κατανοούν το νόημα του και να τον αφομοιώνουν με όλες τις εφαρμογές του.
Σε αυτούς τους –περισσότερο ή λιγότερο κρυφούς κώδικες δουλεύουμε με τα μέλη της ομάδας κοινωνικών δεξιοτήτων «Challenge Up», επιδιώκοντας την βελτίωση της ικανότητας τους να τους εντοπίζουν και την εξοικείωση στη χρήση τους. Το πρόγραμμα «Challenge Up» οργανώθηκε στη λογική ότι ο καθένας μπορεί
• να μάθει να σκέφτεται μόνος του πως θα αντιδράσει στις διαφορετικές καταστάσεις, καθώς είναι αδύνατο να φανταστεί και να σχεδιάσει εκ των προτέρων τι θα πει ή πώς θα χειριστεί κάθε κοινωνικό σενάριο
• να ανακαλύψει το δικό του κοινωνικό στυλ, αφού δεν υπάρχει ένας μόνο, σωστός τρόπος κοινωνικοποίησης. Ο καθένας έχει τη δική του προσωπικότητα, με τις δυνατότητες και αδυναμίες του
• να εξοικειωθεί με όσες περισσότερες πρακτικές είναι δυνατόν που βελτιώνουν την κοινωνική του ζωή
Η εκμάθηση των κοινωνικών κωδίκων, δεν μπορεί ίσως ποτέ να είναι πλήρης. Πρώτα, γιατί υπάρχει ένα πλήθος κοινωνικών καταστάσεων, με πλήθος παραλλαγών. Έπειτα –και το πιο σημαντικό-γιατί υπάρχουν οι «απρόβλεπτες» καταστάσεις. Με αυτά τα δεδομένα, τα παιχνίδια ρόλων που προτείνει το ομαδικό πρόγραμμα “Challenge Up» αποσκοπούν στο
• να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση των ατόμων, με την επιτυχημένη, από μέρους τους διαχείριση πιθανών κοινωνικών σεναρίων
• να περιορίσουν την «αυστηρότητα» στον τρόπο σκέψης, που διακρίνει τα άτομα με σύνδρομα Ασπεργκερ, και αντίστοιχα να βελτιώσει την ευελιξία τους όταν επικοινωνούν, τόσο μέσα από την ανταλλαγή απόψεων αλλά και μέσα από τις απρόβλεπτες, κάποιες φορές, αντιδράσεις των μελών μεταξύ τους
Η υιοθέτηση κοινωνικών κωδίκων από ένα αυτιστικό άτομο, είναι έτσι κι αλλιώς, μια πολύ θετική ένδειξη μάθησης και προόδου. Και στην προσπάθεια που κάνουν καθημερινά τα άτομα με σύνδρομο Aσπεργκερ για να «διαβάσουν» τον κόσμο γύρω τους, χρειάζονται βοήθεια, που εκτός από την οικογένεια τους μπορεί να τους τη προσφέρει ο φίλος, ο συνεργάτης, ο coach.
Αυτήν την προσπάθεια απ΄τη μεριά μας-ως νευροτυπικοί- οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε με ματιά θετική, και με διάθεση εποικοδομητική. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν βρισκόμαστε απέναντι σε μια πάθηση, σε μια υστέρηση. Βρισκόμαστε απλά απέναντι σ’ ένα άτομο που επικοινωνεί έχοντας ένα διαφορετικό πλαίσιο αναφοράς από το δικό μας. Αν πραγματικά μας ενδιαφέρει όχι απλά η ένταξη του αλλά η ενσωμάτωση του στην παρέα ή στην επαγγελματική ομάδα, πρέπει να προτείνουμε και να υιοθετήσουμε κι εμείς νέους τρόπους επικοινωνίας που θα υποστηρίζουν την ομαλή συνύπαρξη.
Comentarios