Στη Γαλλία, εδώ και χρόνια, υπάρχει η πρωτοβουλία «Aspie Friendly» 25 Πανεπιστημίων σε όλη τη χώρα, για την υποστήριξη και ομαλή ένταξη των φοιτητών στα Πανεπιστήμια.
Με την ένταξη των αυτιστικών ενηλίκων στην αγορά εργασίας, την τελευταία 5ετια δραστηριοποιούνται δυο πολυεθνικές επιχειρήσεις και αρκετές γαλλικές ενώ στη δράση ευαισθητοποίησης των εργαζόμενων απέναντι στη διαφορετικότητα «Duo Day» συμμετείχαν πάνω από 3000 δομές (στην Ελλάδα στα πλαίσια της πρωτοβουλίας, προσκάλεσαν ένα άτομο στο Υπουργείο!!!.)
Γιατί τα αναφέρω αυτά; Γιατί παρά το ότι υπάρχει οργανωμένη προσπάθεια, απομένει πολύ δουλειά να γίνει στο βαθμό που η υποστήριξη και η βοήθεια προς τους φοιτητές στο φάσμα δεν είναι γενικευμένη και πάντα εξασφαλισμένη ενώ το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των αυτιστικών ατόμων υψηλής λειτουργικότητας εξακολουθεί να είναι υψηλό, παρά την υποστήριξη και τις ουσιαστικές παρεμβάσεις από επαγγελματίες με εμπειρία και γνώσεις στον ένταξη στην εργασία αυτιστικών ενηλίκων .
Στην Ελλάδα, το τελευταίο διάστημα βλέπουμε μεγάλη κινητικότητα υπέρ των αυτιστικών ατόμων. Κάποια άτομα με αναγνωσιμότητα αναλαμβάνουν συστηματικά πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση του κόσμου γύρω από τον αυτισμό, έγιναν αλλαγές για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια περισσότερων υποψηφίων ενώ πρόσφατα προκηρυχθήκαν χιλιάδες θέσεις εργασίας από τη ΔΥΠΑ για αυτιστικά άτομα.
Πριν από δύο χρόνια οι πρωτοβουλίες για την επαγγελματική ένταξη των αυτιστικών ήταν ανύπαρκτες. Τώρα το κράτος, αναλογιζόμενο ίσως την απουσία υποστήριξης απέναντι τους για χρόνια, τους παρέχει σημαντικές διευκολύνσεις και σήμερα προτείνει 10.000 θέσεις εργασίας. Από εκεί που κανένας δεν τους «έβλεπε», σήμερα Πανεπιστήμια και επιχειρήσεις ετοιμάζονται να τους υποδεχθούν; Ετοιμάζονται όμως ; Με ποιον τρόπο;
Όσο κι αν οι εξελίξεις αυτές βελτιώνουν το τοπίο, επειδή δουλεύω με αυτιστικά ατόμα , ξέρω ότι η ένταξη και η υποστήριξη τους στον χώρο εργασίας είτε είναι το Πανεπιστήμιο, είτε η επιχείρηση, είναι μια υπόθεση αρκετά απαιτητική, που απαιτεί προετοιμασία οργανωμένη και –κυρίως- ειδική γνώση.
Όλοι χαιρόμαστε που θα εισαχθούν περισσότερα αυτιστικά άτομα στα πανεπιστήμια. Ξέρουμε ήδη για τις δυσκολίες των φοιτητών με οπτικές ή κινητικές αναπηρίες όπως και τις προσπάθειες των καθηγητών /συνεργατών για να τους υποστηρίξουν. Και αυτές προσπάθειες γίνονται εδώ και χρόνια.
Όταν όμως ακόμα και σήμερα, για τους ήδη φοιτητές, αυτιστικούς, δεν υπάρχει γενικευμένη πολιτική, με ποιους μηχανισμούς, με ποιο εξειδικευμένο προσωπικό, με ποιες παρεμβάσεις θα υποστηριχθούν οι νέοι αριθμητικά πολλαπλάσιοι φοιτητές; Υπάρχει ενημέρωση/υποστήριξη προς τους διδάσκοντες και το υπόλοιπο προσωπικό; έχουν σχεδιαστεί συγκεκριμένα πλάνα για την υποδοχή τους και την ένταξη τους στην πανεπιστημιακή κοινότητα; Φοβάμαι πως η απάντηση είναι γνωστή.
Ανάλογη είναι και η περίπτωση με την ένταξη στην αγορά εργασίας. Ένταξη δεν σημαίνει απλά διαμόρφωση ενός χώρου που θα υποδεχθεί ένα αυτιστικό άτομο ή υλικοτεχνικές προσαρμογές. Ούτε αρκεί η εκδήλωση της διάθεσης μιας εταιρείας να υποστηρίξει τη διαφορετικότητα. Η ένταξη και ενσωμάτωση αυτιστικών ατόμων συνδέεται πρωτίστως με αλλαγή στη νοοτροπία όλων των εμπλεκόμενων μερών, απαιτεί οργανωμένο πλάνο δράσης για τη σταδιακή ένταξη, ενημέρωση προς κάθε κατεύθυνση για να υποχωρήσουν οι προκαταλήψεις, εκπαίδευση του προσωπικού, εκπαιδευμένα άτομα, με εξειδικευμένες γνώσεις που θα αναλάβουν και θα διευκολύνουν την προσπάθεια, προσεκτικός σχεδιασμός.
Ίσως δεν έτυχε, αλλά δεν έχω δει κάποια ενημέρωση –- με ποιο τρόπο, με ποια τεχνογνωσία, ποιους μηχανισμούς διαθέτουν αυτοί που έχουν αναλάβει να καθοδηγήσουν τις πρωτοβουλίες αυτές;
Μέχρι πριν ένα χρόνο, το γνωρίζω από προσωπική εμπειρία, δεν υπήρχε –σχεδόν-κανένας μηχανισμός υποστηρικτικός, τόσο για την κοινωνική ένταξη όσο και για την επαγγελματική ζωή των αυτιστικών ενηλίκων. Σήμερα ποιος θα υποστηρίξει τις πρωτοβουλίες που εξαγγέλλονται. Προς το παρόν βλέπω μόνο «αρμόδιους φορείς». Αν υπάρξει θετική ανταπόκριση –που όλοι ευχόμαστε – από τις επιχειρήσεις, ποιοι θα είναι οι σύμβουλοι που θα βοηθήσουν και ποια ειδική γνώση διαθέτουν γι’αυτό;. Ποιος τους κατάρτισε, πότε, ποιες ενέργειες για την προετοιμασία των επιχειρήσεων έχουν αναληφθεί;
Ζητούμενο είναι η ένταξη στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή των αυτιστικών ατόμων. Καθώς θα ηρεμεί ο ενθουσιασμός από τις ηχηρές προθέσεις, οι πρακτικές –και οι μεγάλες-απαιτήσεις των πρωτοβουλιών αυτών, θα αποκαλύπτονται. Η επαγγελματική ένταξη των αυτιστικών ενηλίκων έχει ιδιαιτερότητες σε σχέση με την ένταξη ατόμων με άλλες αναπηρίες.
Για κάποιο λόγο, βλέπουμε μια κατάσταση να περνάει από τη πλήρη αδράνεια σε γρήγορους ρυθμούς και να γίνονται ταυτόχρονα ενέργειες προς πολλές κατευθύνσεις, χωρίς να είναι κανείς προετοιμασμένος –ούτε οι επιχειρήσεις, ούτε τα Πανεπιστήμια αλλά ούτε και οι ίδιοι οι υποψήφιοι.
Όμως, αν ο τρόπος υλοποίησης δεν ανταποκριθεί στο ύψος αυτού του δύσκολου εγχειρήματος, αν δεν είναι σχεδιασμένος για μια μακροχρόνια υποστήριξη , αυτή η …πλειοδοσία παροχών μπορεί να αποδειχτεί «παγίδα». Ας αναλογιστεί καθένας από τους διαχειριστές αυτής της προσπάθειας, την σοβαρότητα αυτής της προσπάθειας. Αν αποτύχει λόγω βιασύνης ή επιτύχει μερικώς ή ξεφουσκώσει στον χρόνο – θα ενισχύσει τις επιφυλάξεις και τις αρνητικές προϊδεάσεις για τα αυτιστικά άτομα.